Obrazy mistrzów "Gitarzysta"

"Gitarzysta" to wyjątkowy obraz w całej twórczości Greuze'a. Powstał w latach 1755-1757, podczas pobytu malarza w Rzymie. Greuze, wzorem wszystkich wielkich artystów okresu nowożytnego, udał się w swoją Grand Tour do Włoch, aby bezpośrednio poznać sławne dzieła sztuki i miejsca, w których one powstały. Obraz został wystawiony, już po powrocie artysty, na paryskim Salonie w 1757, wraz z drugą kompozycją - "Leniwa Włoszka" (Wadsworth Atheneum of Art, Hartford); oba dzieła nabył dyplomata i wysłannik rządu francuskiego do Genewy, Jean-Baptiste-Laurant Boyer de Fonscolombe. Ówczesna francuska krytyka zaliczyła je do grupy "bambochades", dzieł artystów holenderskich działających w Rzymie, ale rozwijających tradycje rodzajowego malarstwa niderlandzkiego. Greuze jeszcze podczas studiów w Lyonie, a na pewno w okresie paryskim, poprzedzającym wyjazd studyjny do Rzymu, poznał sztukę holenderską i flamandzką XVII stulecia, głównie na podstawie rycin. Obraz przedstawia młodego ptasznika, który po powrocie z polowania stroi gitarę. Dzieło pełne jest jednak aluzji i ukrytych znaczeń. W tradycji ikonograficznej, sięgającej jeszcze XVI wieku, ptasznik otoczony atrybutami myśliwskimi rozumiany był jako wyobrażenie uwodziciela, amanta polującego na niewieścią cnotę. Greuze dość często ukazywał młode kobiety z martwym ptactwem, co, zdaniem Diderota, stanowiło nawiązanie do utraconego dziewictwa i czci. Powrót z udanego polowania i strojenie gitary należy interpretować jako przygotowywanie się uwodziciela do kolejnych miłosnych łowów, gitara bowiem traktowana była w tradycji nowożytnej jako jeden z atrybutów miłości. W całej swej twórczości Greuze niezwykle silnie eksponował moralizatorską funkcję sztuki. Nawiązywał do bardzo popularnego w malarstwie i literaturze francuskiej XVIII stulecia nurtu przebudowy moralnej społeczeństwa, piętnowania grzechów, które prowadzą do utraty czci i godności człowieka. W jego rozumieniu sztuka miała ukazywać ludziom tragiczne konsekwencje złych uczynków, miała budzić sumienia, uszlachetniać.

[Iwona Danielewicz]

-----------

Poszetka jest częścią naszej kolekcji „Arcydzieła Mistrzów”, którą realizujemy ze zbiorów Muzeum Narodowym w Warszawie. Powstała w limitowanej ilości 100 sztuk. wykonana z najwyższej klasy angielskiego jedwabiu z rejonu Macclesfield, w wielkości oddającej detale dzieła (40 x 40 cm). Ręcznie obszyta w Polsce metodą „royal”.